انواع حرکات کششی (قسمت آخر)
دوستان ! اگر خاطر شریفتون باشه چندی پیش در قسمت اول و دوم و سوم حرکات کششی گفتیم که: گرم کردن بدن پیش از انجام حرکات ورزشی بسیار مهمه ، چرا که کمتر کسیه ندونه که گرم کردن بدن قابلیت انعطاف پذیری و انسجام ماهیچه ها رو افزایش می ده. به عبارت دیگه ریسک آسیب دیدگی در حین انجام حرکات کششی که خود به عنوان حرکات جلوگیری کننده از صدمه دیدگی شناخته می شوند، را کاهش می ده. و البته یادآور شدیم که حرکات کششی همان گرم کردن بدن نیستند! گرم کردن با حرکاتی از قبیل چرخش مفاصل، ایروبیک و نفس گیری همراهه . و البته نرمش های گرم کردن بدن را باید در حدود 10 تا 15 دقیقه انجام داد.
اما در ادامه حرکات کششی PNF.
حرکات کششی PNF
این نوع از حرکات کششی بعنوان سریع ترین و مؤثرترین روش توسعه انعطاف پذیری ایستا و غیر فعال شناخته می شوند. حرکات کششی PNF (کشش تسهیل عصبی ـ عضلانی گیرنده های عمقی) روشی است که به سرعت، دامنه حرکت را توسعه می دهد. این نوع کشش ترکیبی از کشش غیرفعال و کشش ایزومتریک است که با هدف دستیابی به حداکثر انعطاف پذیری ایستا انجام می شود. بطور کلی حرکات کششی PNF به حرکاتی گفته می شود که ابتدا عضلات در حالت شل و ریلکس تحت کشش قرار گرفته، سپس در حالت کشش علیه مقاومتی انقباض ایزومتریک انجام می شود. این حرکات با همراهی یک نفر دیگر (شخص دوم) بعنوان کمک برای انجام کشش و ایجاد مقاومت صورت می پذیرد. بدون کمک نفر دوم نیز می توان این حرکات کششی را انجام داد اما با کمک تأثیرپذیری حرکت افزایش می یابد.(کافه تکواندو)
اکثر حرکات کششی PNF همراه با انقباض ایزومتریک عضلات موافق است. اما بعضی از تکنیک های کشش PNF با انقباض عضلات مخالفی که تحت کشش قرار گرفته اند صورت می پذیرد. در همه این روش نکته اساسی آن است که عضله ای که تحت کشش قرار گرفته برای 20 ثانیه پیش از کشش بعدی شل و ریلکس شود.
رایج ترین روشهای انجام حرکات کششی PNF به قرار زیر هستند:
روش اعمال استراحت: در این روش عضلاتی که قرار است تحت کشش قرار گیرند ابتدا در وضعیت کشش غیرفعال قرار گرفته سپس به مدت 15 ـ 7 ثانیه علیه مقاومتی بصورت ایزومتریک منقبض می شوند بدنبال آن بلافاصله به مدت 15 ـ 10 ثانیه بیشتر از حالت شروع تحت کشش غیرفعال قرار می گیرند و پیش از تکرار حرکت کششی بعدی 20 ثانیه به عضلات استراحت داده می شود.
روش اعمال استراحت ـ انقباض: این روش علاوه بر انقباض عضلات موافق، عضلات مخالف نیز بصورت ایزومتریک منقبض می شوند. همانند روش اعمال استراحت عضله بعد از حالت استراحت اولیه بصورت ایزومتریک به مدت 15 ـ 7 ثانیه منقبض شده و هم زمان با استراحت، عضلات مخالف بصورت ایزومتریک به مدت 15 ـ 7 ثانیه منقبض می شوند. سپس به عضلات پیش از آغاز کشش بعدی، 20 ثانیه استراحت داده می شود.
روش اعمال استراحت ـ تاب دادن: در این روش کشش های پرتابی یا پویا با کشش های ایستا تلفیق می شود. این روش خطرپذیری بالایی دارد و توسط ورزشکاران ورزیده و رقصنده های حرفه ای که تسلط کافی بر بازتاب کششی عضلات خود دارند بکار گرفته می شود. این روش مشابه روش اعمال استراحت است با این تفاوت که در مرحله انجام آخرین کشش از حرکات کششی پرتابی یا پویا استفاده می شود.
توجه نمایید که در روش اعمال استراحت ـ انقباض عضلات موافق در مرحله آخر تحت کشش قرار نمی گیرند، بلکه عضلات مخالف تحت کشش قرار گرفته و از ویژگی بازداری دوطرفه برای دادن استراحت و شل نمودن عضلات موافق استفاده می شود. روش اعمال استراحت ـ انقباض بدلیل این ویژگی ایمن ترین تکنیک کششی PNF محسوب می شود. بعضی از ورزشکاران مایل اند که شدت حرکات کششی خود را با افزودن کشش ایستا بعد از دومین انقباض ایزومتریک افزایش دهند. اگرچه این کار میزان انعطاف پذیری را افزایش میدهد اما احتمال آسیب دیدگی را نیز بالا می برد.(کافه تکواندو)
مانند حرکات کششی ایزومتریک، روش PNF برای کودکان و نوجوانان که استخوان های آنان در حال رشد است توصیه نمی شود (و نیز مانند کشش های ایزومتریک، حرکات کششی PNF سبب تقویت عضلات تحت انقباض می شود همچنین بواسطه شدید بودن، این حرکات بیش از یک دوره در روز روی عضلات یا گروه های عضلانی نباید اجرا شود).
حرکات کششی PNF را 5 ـ 3 بار در هر دوره تکرار نمایید و بین آنها 20 ثانیه استراحت کنید. هر چند بعضی از پژوهشگران بین 1 تکرار و 5 ـ 3 تکرار حرکات کششی PNF تفاوت معناداری مشاهده نکرده اند. بنابراین محققان برای جلوگیری از اتلاف وقت و حفظ کارآمدی توصیه می نمایند که هر روش کششی PNF را که انتخاب کرده اید بیش از یکبار روی عضلات معین بکار نبرید.
حرکات کششی PNFچگونه اثر می گذارند؟
از بخش حرکات کششی ایزومتریک بخاطر می آورید وقتی عضله ای بعد از انقباض ایزومتریک به حالت استراحت بر می گشت توانایی کشش بیش از حداکثر طول خود را داشت. در حرکات کششی PNF از همین ویژگی عضلات برای اعمال کشش ایستا بعد از انقباض ایزومتریک استفاده می شود.
انجام انقباض ایزومتریک روی عضلات تحت کشش اثرات زیر را بدنبال دارد:
به گیرنده های کششی دوک عضلانی کمک می نماید که خود را با تغییر طول بیشتر از حالت طبیعی عضله سازگار نمایند.
انقباض شدید عضلانی سبب می شود بسیاری از تارهای تند انقباض بواسطه فعالیت ایزومتریک خسته شوند. برای تارهای خسته، مشکل است که در حرکات کششی بعدی در مقابل مقاومت منقبض شوند.(کافه تکواندو)
تنشی که در نتیجه اعمال کشش روی عضلات منقبض شده اتفاق می افتد منجر با تحریک اندام وتری ـ گلژی می شود. اندام وتری ـ گلژی بر خلاف دوک عضلانی وقتی تحریک شود سبب توقف انقباض عضلانی می گردد. درنهایت هنگامیکه عضله تحت کشش منقبض نیز می شود اندام وتری ـ گلژی بیشتراز حالت معمول تحریک گشته و در حرکت بعدی در مقابل کشش، کمتر منقبض می شود (بدلیل اثر بازداری بیشتر اندام های وتری ـ گلژی)..